एक अप्रसिद्ध लेख – ग्रंथ महोत्सव (२०१४)

📓📓📓📓📓📓📓📓📓
ग्रंथ कोणी वाचेना
असे का आरोप खोटे?
ग्रंथ महोत्सव , ग्रंथदिंडी,
त्यावरील उपाय वाटेl

समाजामध्ये खरोखरच वाचनाची आवड कमी झाल्याचे दिसून येते का? उत्तर , होय च्यl बाजूने झुकलेले दिसते . काही देशांमध्ये पुस्तकांसाठी रेशनिंग सारख्या रंगा लागलेल्या दिसून येतlत असे आपण वाचतो .ई बुक , ई लारनिंग ई. सुविधा उपलब्ध आहेत. वैयक्तिक ग्रंथालय निर्मितीस प्रोत्साहन दिले जाते . “ग्रंथ तुमच्या दारी ” म्हणून फिरती ग्रंथालये उपलब्ध करून दिली जातात . लोकल ट्रेन मध्ये पुस्तक विक्रेते दिसतात . त्या व्यतिरिक्त इतर अनेक मार्गांनी पुस्तकें उपलब्ध असताना वाचन कमी का? अशा विचारात असताना …. ग्रंथ वाचन कमी, फावला वेळ जास्त, मैदाने कमी म्हणून मैदानी खेळ नाहीत .⚽🏈🎾🏑🏏 हाताला काम नाही . मेंदूला चांगले विचार करायला प्रवृत्त करणारी प्रगल्भता नाही.
💋♥🔥😹👹🌚💋♥🔥😹👹
भडक दृश्ये असलेले उतान व उथळ विचारांचे चित्रपट इत्यादीचा भडिमार अशा विचारात असताना माझीच चारोळी लेखात उतरली.
👩‍👩‍👧‍👧🌿🌎
माता, देवता, मायभू
संस्कार सारे मट्ट झाले ,
तेजाब, सडक , खलनायक मात्र
पुण्यभूमी त हिट्ट झाले l

‌ “वाचाल तर वाचाल ” हा संदेश आपण वाचतो पण तितक्याच गांभीर्याने अमलात आणतो का ? वाचालेले किती साहित्य आपले जीवन समृद्ध बनवण्यास हातभार लावते? तात्पुरते सवंग प्रसिद्ध साहित्य आणि माहिती प्रधान साहित्य, ज्ञान प्रदान करणारे साहित्य, विचारला चालना देणारे , विचारमंथन करायला लावणारे साहित्य , चिरंतन साहित्य या मधून कोणती निवड करावी ? सर्व प्रश्नाची उत्तरे आपल्याला एकाच ठिकणी मिळतील. ते पण मान्यवर साहित्यिकांच्या विचार मंथनातून . महाराष्ट्र शासनाच्या माध्यमिक शिक्षा अभियााअंतर्गत भरविण्यात येणाऱ्यl ग्रंथ महोत्सवात. शासनाद्वारे प्रत्येक जिल्ह्याला १ लाख रुपयाचे अनुदान मिळत असे . परंतु समाजामधील दात्याना आव्हान करून भरगच्च ३ दिवसांचा कार्यक्रम घेतला जातो.

तिथे असतील शासकीय अधिकारी.
विद्यार्थी⛹🏃 , जे असतील केंद्रस्थनी. पालक👩‍👩‍👦 , भाषाशिक्षक , मुख्याध्यापक , ग्रंथपाल, समाजातील साहित्य प्रेमी आणि साहित्यिक , कवी , विचारवंत , वक्ते, लोकनेते, मान्यवर आणि या सर्वांचा सहभाग. तिथे असेल वाचन संस्कृतीची कार्यशाळा, कथाकथन , काव्यवाचन , ग्रंथदिंडी , ग्रंथतुला , काव्य रचना, बालकवी संमेलन, मुशायारा ,भाषेचे खेळ , कथा वाचन, कथाकथन , वाद्यवृंद , पुस्तक प्रदर्शन , पुस्तक विक्री , ग्रांथतुला असा भरगच्च कार्यक्रम म्हणजे साहित्य प्रेमी साठी पर्वणी .
‌ग्रंथ महोत्सवादरम्यान शाळेतील मुले स्वतःच बनवलेले साखळी वाचनाचे ७२ तासांचे रेकॉर्ड तोडतात आणि नवे रेकॉर्ड बनवतात .
‌अधिकारी , मान्यवरांचे स्वागत बुके नाही तर बुक देऊन करण्याची प्रथा तेव्हाच सुरू झाला.

“दोनच गोष्टी आपल्याला शहाण्या बनवतात , एक भेटलेली माणसे आणि वाचलेली पुस्तके .”
माणसे भेटत राहतील . परंतु आपण पुस्तकांकडे जावे म्हणजेच पुस्तक वाचणे अपेक्षित आहे .

‌उद्देश

१ . समाजात वाचन चळवळ रुजवणे .
२ . पालक-मुलांमध्ये वाचनाची आवड निर्माण करणे.
३. वैयक्तिक ग्रंथालयास प्रोत्साहन देणे .
४. शाळा , कनिष्ठ महाविद्यालयात ग्रंथालये समृद् करण्यास प्रोत्साहन देणे .
५. भविष्यात सहितीक घडविण्यासाठी विद्यार्थ्यांना प्रोत्साहीत करणे .

ही माफक उद्दीष्ट डोळ्यासमोर ठेऊन कार्यक्रमाचे आयोजन केले जाते . आणि कार्यक्रम यशस्वी होण्यासाठी संबधित सर्व अधिकारी , भाषा शिक्षक , संस्थाचालक , मुख्याध्यापक , ग्रंथपाल मुले ई. प्रचंड उत्साहाने रात्रंदिन झटून महोत्सव
यशस्वि करतात.
आणि महोस्थावाची सांगता होते ते पुढील वर्षाची तारीख ठरवूनच
परंतु आता अनुदान नाही मग कार्यक्रम बंद … परंतु वाचन चळवळ सुरू राहिली पाहिजे … त्या दृष्टीने सर्वजण प्रयत्नशील असावे अशी प्रामाणिक इच्छा … 👏🏻

रंजना कुलकर्णी राव